01.03.2020 Tarihte Bugün- 1 Mart;

[Emrah Burulday]

01.03.2020 Tarihte Bugün- 1 Mart;

1430		Osmanlı Padişahı II. Murad, Selanik'i fethetti.
1565		Rio de Janeiro şehrinin kuruluşu.
1803		Ohio, ABD'ye 17. eyalet olarak katıldı.
1811		Kavalalı Mehmet Ali, Memlûkleri Kahire Kalesine davet edip imha etti.
1815		Napolyon, Elba'daki sürgünden Fransa'ya geri döndü.
1867		Nebraska, ABD'ye 37. eyalet olarak katıldı.
1881		Rus Çarı II. Aleksandr Narodniklerce öldürüldü.
1896		Henri Becquerel, radyoaktiviteyi keşfetti.
1912		Albert Berry, bir paraşüt ile uçaktan atlayan ilk kişi oldu.
1919		Güney Kore'nin tek taraflı bağımsızlık ilanı
1921		Mehmet Âkif Ersoy'un sözlerini yazdığı "İstiklâl Marşı", Maarif Vekili (Milli Eğitim Bakanı) Hamdullah Suphi Bey tarafından Mecliste ilk kez okundu.
1921		Türk-Afgan dostluk antlaşması imzalandı.
1923		Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin yeni çalışma dönemini açtı. Mustafa Kemal'in açış konuşmasını mecliste dinleyiciler balkonundan izleyen Latife Hanım, meclise gelen ilk kadın oldu.
1923		Ali Fuat Cebesoy tekrar TBMM ikinci başkanlığına, Erzurum mebusu Hüseyin *Avni Bey (Ulaş) birinci başkan vekilliğine, Konya mebusu Musa Kâzım Efendi ikinci başkan vekilliğine seçildiler.
1925		Anadolu Ajansı Türk Anonim Şirketi kurularak, AA şirket statüsüne kavuştu. Ahmet Ağaoğlu, AA'nın ilk Yönetim Kurulu Başkanı, Alaeddin Bey ilk Genel Müdürü oldu.
1926		İtalyan yasaları esas alınarak hazırlanan yeni Türk Ceza Kanunu, TBMM'de kabul edildi.
1929		İstanbul Boğazı kuzeyden gelen buz kütlelerinin hücumuna uğradı. Buzların yoğunluğu nedeniyle vapurlar çalışamadı.
1931		Troçki'nin Büyükada'da kaldığı Arap İzzet Paşa Yalısı yandı.
1935		TBMM 5. dönem çalışmalarına başladı. Atatürk, 4. kez Cumhurbaşkanı seçildi. TBMM'de ilk kez 18 kadın milletvekili yer aldı.
1936		ABD'de Hoover Barajı'nın inşaatı tamamlandı. O tarihte dünyanın en büyük beton yapısı ve en büyük hidroelektrik santraliydi.
1940		Fransız yazar Pierre Louys'in, Afrodit adlı romanının Türkçe çevirisi hakkında "müstehcen yayın" gerekçesiyle dava açıldı.
1940		Bulgaristan Mihver devletleri'ne katıldı.
1941		Alman birlikleri Bulgaristan'a girdi.
1947		Uluslararası para fonu (International Monetary Fund, IMF) finans işlemlerine başladı.
1947		İffet Halim Oruz'un çıkardığı Kadın gazetesi yayına başladı. Gazete, 1979 yılına kadar, 32 yılda 1125 sayı olarak çıktı.
1948		2. Saraçoğlu hükümetinde Gümrük ve Tekel Bakanlığı yapan Suat Hayri Ürgüplü, bakanlığı sırasında yolsuzluk yaptığı iddiasıyla Yüce Divan'da yargılanmaya başladı. Basında yolsuzluk söylentileriyle ilgili yazılar çıkması üzerine Ürgüplü olayın sağlıklı biçimde soruşturulabilmesi için bakanlıkta istifa etmişti. Suat Hayri Ürgüplü, kibrit üretiminde kullanılan tutkal ve Yunanistan'a satılacak kibrit işinde, 1946'daki kahve alımlarında yolsuzluk yapmakla suçlanıyordu. Yüce Divan Ürgüplü ve diğer sanıklar hakkında beraat kararı verdi.
1951		Hastalık ve Analık Sigortası Yasası, İstanbul, Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ illerinde yürürlüğe girdi.
1951		Afyon'un Sandıklı ilçesinde Grip salgınından 22 kişi öldü.
1953		Stalin kalp krizi geçirdi. Dört gün sonra da öldü.
1954		Porto Riko'lu milliyetçiler ABD temsilciler meclisine saldırdı, beş senatör yaralandı.
1956		İstanbul Valiliği'ne bağlı olarak yürütülen belediye hizmetleri, 1956 yılı bugün, belediye binasında yapılan bir törenle birbirinden ayrıldı. Artık tamamen bağımsız olan Belediye Başkanlığı görevi, Belediye Meclisi'nde yapılan seçim sonucunda bir yıl süreyle yine Vali Fahrettin Kerim Gökay'a verildi.
1958		İzmit Körfezi'nde çalışan Üsküdar vapuru, saatteki hızı 130 kilometreyi bulan kasırga yüzünden Soğucak mevkiinde battı. Resmi rakamlara göre 300'e yakın yolcudan, çoğu İzmit Lisesi ve İzmit Endüstri Meslek Lisesi öğrencisi olmak üzere 272 kişi öldü; 21 kişi kurtuldu.
1959		Kıbrıs'a dönen Makarios Kıbrıslı Rumlar tarafından büyük bir tezahüratla karşılandı.
1960		1000 siyah öğrenci, ABD'nin Alabama eyaletinde ayrımcılığı protesto etti.
1963		İstanbul Boğazı'nda Dolmabahçe açıklarında çarpışan iki Sovyet tankerinden denize sızan ince mazotun alev almasıyla Yüzer Karaköy İskelesi ve Kadıköy vapuru yandı.
1963		Kürt lider Molla Mustafa Barzani, Amerikan Associated Press'e verdiği bir demeçte, Irak hükümetinin Kürdistan'a özerklik tanımaması halinde kuvvetlerini yeniden harekete geçireceğini söyledi. Barzani, Irak Başbakanı Kasım'ın devrilmesinde Kürt mücadelesinin rol oynadığını ileri sürdü. "Muhtar bir Kürt bölgesinin kuruluşuna muhalefet eden başka herhangi bir kişinin de akıbeti aynı olacaktır" dedi.
1964		Milli Birlik Komitesi'nden çıkarıldıkta sonra Ottawa Büyükelçiliği danışmanlığına atanmış olan 14'lerden Orhan Kabibay, yurda dönüşünde tutuklandı.
1966		SSCB uzay sondası Venera 3, Venüs yüzeyine çarparak düştü.
1966		Baas Partisi, Suriye'de yönetimi ele geçirdi.
1968		Milli Bakiye usulünü kaldıran yeni Seçim Kanunu TBMM'de kabul edildi.
1971		Ankara, Ege ve Diyarbakır Tıp fakülteleri asistanları oturma eylemine başladı.
1971		Türkiye'nin ilk çoban boykotu, Konya'nın Sazgeçit köyünde başladı.
1971		Batman'da 3 bin işsiz, rafineriyi işgal etti.
1974		Tiyatro sanatçısı Hüseyin Kemal Gürmen 73 yaşında öldü.
1975		Avustralya'da renkli televizyon yayınları başladı.
1977		Hükümet 1977'de üç kez devalüasyon yaptı. Sanayici ve işadamları tarafından gecikmiş bir uygulama olarak değerlendirildi. Alman Markı 50 kuruş, Amerikan Doları ise 1 lira değer kazandı.
1978		Charlie Chaplin'in cenazesi İsviçre'deki mezarlıktan çalındı.
1978		Adnan Menderes'in oğlu, Adalet Partisi Aydın Milletvekili Mutlu Menderes trafik kazası sonucu öldü.
1979		Başbakan Ecevit ülkenin içinde bulunduğu bunalıma dikkat çekerek, "Ekonomiyi düzeltmek için zam şarttır" dedi.
1980		Voyager 1 uzay sondası, Satürn'ün Janus adlı Ay'ının varlığını tescil etti.
1980		Hacı Ali Demirel ve oğlu Yahya Demirel hakkında döviz kaçakçılığı suçundan yeni bir dava açıldı. Sanıklar hakkında1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası isteniyor.
1982		Erol Toy'un, "Aydınımız, İnsanımız, Devletimiz" adlı kitabının basımı ve dağıtımı yasaklandı.
1983		Hakkari'de Bir Mevsim adlı film Berlin Film Şenliği'nde 4 ödül aldı. Berlin Film Şenliği'nde en çok ödül alan birkaç filmden biri olarak sinema tarihine geçti. Senaryosu Onat Kutlar tarafından Ferit Edgü'nün O adlı romanından uyarlanan filmin yönetmeni Erden Kıral, oyuncuları Genco Erkal, Şerif Sezer ve Erkan Yücel di.
1984		TBMM'de sıkıyönetimin 13 ilde kaldırılmasını, 54 ilde ise 4 ay süreyle uzatılması kararlaştırıldı. Başbakan Turgut Özal yaptığı açıklamada, "Olaylarda yüzde 99 azalma var. Ancak aşırı sol ve bölücü örgütler faaliyetlerine yeraltında devam ediyorlar" dedi.
1984		Turgut Özal'ın köprü ve barajların satılması önerisine tepkiler sürdü. DYP Genel Başkanı Yıldırım Avcı, "Mirasyediler her şeyi satarlar" dedi. HP Genel Başkanı Necdet Calp, "Ermeni terör örgütü ASALA almak istese verilecek mi ?" diye sordu. SODEP Genel Başkanı Erdal İnönü de " Devlet malını satmaya kimsenin gücü yetmeyecektir " dedi.
1987		Türkiye, Yunanistan'ın Bern Deklarasyonu'nu çiğneyerek Ege'nin ihtilaflı kıta sahanlığında petrol aramalarına başlaması durumunda, misillemede bulunacağı konusunda Atina'yı uyardı.
1990		Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın oğlu Ahmet Özal'ın da ortakları arasında olduğu ilk özel TV kanalı Magic Box, Eutelsat F 5 uydusundan test sinyali yaylnlamaya başladı.
1992		Türkiye'nin ikinci özel TV kanalı ve yarışma programlarıyla ünlü Show TV yayın hayatına başladı.
1992		İstanbul Kuledibi'ndeki Neve Şalom Sinagogu'na bombalı saldırıda bulunuldu.
1992		Eski Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyetinin ayrılıkçı referandum kararı alınması ve 'Kanlı Dügün' ismiyle anılan olay Bosna Savaşı'nı tetikledi.
1994		Nirvana son konserlerini Münih'te verdi.
1994		Refah Partisi'nin merkezi Libya'da olan Uluslararası İslama Çağrı Cemiyeti'nden 500 bin dolarlık yardım aldığına ilişkin iddialar yeni bir boyut kazandı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 500 bin dolarlık çeki RP adına aldığı ileri sürülen Beşir Darçın'ın peşine düştü. Ankara Cumhuriyet Başsavcısı Nazmi Şarvan bu konuda gazetelerde yer alan haberleri ihbar kabul ederek soruşturma başlattıklarını açıkladı.
1996		Uluslararası Narkotik Kontrol Stratejisi Raporu'nda, Türkiye kara para aklayan ülkeler arasında sayıldı.
1996		Harçları protesto eden öğrenciler İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni 30 saat işgal ettiler. Eylem sonrası çıkan olaylarda 100 öğrenci gözaltına alındı.
1997		İstenmeyen adam ilan edilen İran'ın Erzurum Başkonsolosu Said Zare ülkesine geri döndü. İran'da misilleme olarak Türkiye'nin Tahran Büyükelçisi Osman Korutürk ile Urumiye Başkonsolosu Ufuk Özsancak'ı istenmeyen adam ilan etti.
2000		TBMM İnsan Hakları Komisyonu üyeleri, İstanbul Küçükköy Karakolu'na yaptıkları baskında bir adet Filistin askısı buldu. El konulan işkence aleti Ankara'ya götürüldü.
2002		ABD kuvvetleri Afganistan topraklarına girdi.
2003		Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine, yabancı silahlı kuvvetler unsurlarının 6 ay süreyle Türkiye'de bulunmasına izin verilmesine ilişkin başbakanlık tezkeresi, TBMM'nin kapalı oturumunda reddedildi.
2005		Türkler: Bir İmparatorluğun Mimarları ve Mimar Sinan'ın Dehası adlı fotoğraf sergisi Londra'da açıldı.
2006		İngilizce Wikipedia, Jordanhill railway station maddesiyle bir milyonuncu maddeye erişti.
2007		Danıştay 2. Daire üyelerine yönelik saldırıyla ilgili davada, savcı, olayın faili Alparslan Arslan ile Osman Yıldırım, İsmail Sağır ve Erhan Timuroğlu için anayasal düzeni cebren ortadan kaldırmak için silahlı örgüt kurmak ve yönetmek suçundan 4'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istedi.
2009		Ciner Yayın Holding bünyesinde ve Fatih Altaylı'nın editörlüğünde yayınlanan Gazete Habertürk yayına başladı.

01.03.2020 Tarihte Bugün Doğanlar (1 Mart) ;

1445		Sandro Botticelli, İtalyan ressam (ö. 1510)
1474		Angela Merici, İtalyan hemşire (ö. 1540)
1547		Rudolph Goclenius, Alman filozof (ö. 1628)
1597		Jean-Charles de la Faille, Belçikalı matematikçi (ö. 1652)
1610		John Pell, İngiliz matematikçi (ö. 1685)
1657		Samuel Werenfels, İsviçreli teolog (ö. 1740)
1683		Caroline of Ansbach, Büyük Britanya kraliçesi (ö. 1737)
1732		William Cushing, ABD'li hukukçu, baş hakimi (ö. 1810)
1760		François Nicolas Leonard Buzot, Fransız devrimci (ö. 1794)
1769		François Séverin Marceau-Desgraviers, Fransız general (ö. 1796)
1810		Frédéric Chopin, Polonya asıllı Fransız besteci, piyanist (ö. 1849)
1812		Augustus Pugin, İngiliz mimar (ö. 1852)
1819		Władysław Taczanowski, Polonyalı bilim adamı (ö. 1890)
1821		Joseph Hubert Reinkens, Alman din adamı, ilk Eski Katolik başpiskoposu (ö. 1896)
1837		William Dean Howells, ABD'li tarihçi, editör ve politikacı (ö. 1920)
1852		Théophile Delcassé, Fransız devlet adamı (ö. 1923)
1858		Georg Simmel, Alman sosyolog ve filozof (ö. 1918)
1863		Alexander Golovin, Rus ressam (ö. 1930)
1865		Abe Iso, Japon politikacı (ö. 1949)
1871		Ben Harney, ABD'li besteci ve piyanist (ö. 1938)
1876		Henri de Baillet-Latour, Belçikalı Uluslararası Olimpiyat Komitesi başkanı (ö. 1942)
1880		Giles Lytton Strachey İngiliz yazar (ö. 1932)
1886		Oskar Kokoschka, Avusturyalı ressam, grafik sanatçısı ve şair (ö. 1980)
1888		Ewart Astill, İngiliz kriketçi (ö. 1948)
1889		Watsuji Tetsuro, Japon filozof (ö. 1960)
1892		Ryunosuke Akutagawa, Japon yazar (ö. 1927)
1893		Mercedes de Acosta, ABD'li şair, oyun yazarı ve kostüm tasarımcısı (ö. 1968)
1896		Dimitri Mitropoulos, Yunan besteci, piyanist ve orkestra şefi (ö. 1960)
1896		Moriz Seeler, Alman yazar, şair ve film yapımcısı (ö. 1942)
1899		Erich von dem Bach, Alman asker, Nazi subayı (ö. 1972)
1901		Pietro Spiggia, İtalyan şair
1904		Glenn Miller, ABD'li bando şefi (ö. 1944)
1910		Archer John Porter Martin, İngiliz kimyager, Nobel ödülü sahibi (ö. 2002)
1910		David Niven, İngiliz aktör (ö. 1983)
1914		Ralph Ellison, ABD'li yazar (ö. 1994)
1917		Robert Lowell, ABD'li şair (ö. 1977)
1918		Roger Delgado, İngiliz aktör (ö. 1973)
1918		João Goulart, Brezilyalı politikacı, devlet başkanı (ö. 1976)
1918		Gladys Noon Spellman, ABD'li politikacı
1920		Howard Nemerov, ABD'li şair (ö. 1991)
1921		Terence Cardinal Cooke, ABD’li Catholic archbishop (ö. 1983)
1921		Richard Wilbur, ABD'li şair
1922		William Gaines, ABD'li yayımcı (ö. 1992)
1922		İzak Rabin, İsrail başbakanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1995)
1923		Kuczka Péter, Macar yazar, şair ve editör (ö. 1999)
1924		Deke Slayton, ABD'li astronot (ö. 1993)
1926		Robert Clary, Fransız aktör
1927		Harry Belafonte, ABD'li müzisyen ve aktör
1928		Dr. Seymour Papert, Güney Afrikalı matematikçi ve yapay zeka araştırmacısı
1928		Jacques Rivette, Fransız film yönetmeni
1929		Georgi Markov, Bulgar yazar, rejim muhalifi (ö. 1978)
1930		Gastone Nencini, İtalyan bisikletçi (ö. 1980)
1935		Robert Conrad, ABD’li oyuncu
1937		Jed Allan, ABD’li oyuncu
1939		Leo Brouwer, Kübalı besteci ve gitarist
1942		Richard Bowman Myers, ABD'li asker, genelkurmay başkanı
1943		Gil Amelio, ABD’li iş adam ve risk sermayeci
1943		Rashid Sunyaev, Rus fizikçi
1943		Akinori Nakayama, Japon jimnastikçi
1944		John Breaux, ABD'li politikacı, Louisiana senatörü
1944		Mike d'Abo, İngiliz şarkıcı (Manfred Mann)
1944		Roger Daltrey, İngiliz müzisyen, The Who üyesi
1945		Dirk Benedict, ABD’li oyuncu
1946		Lana Wood, ABD’li oyuncu
1947		Alan Thicke, Kanadalı oyuncu ve şarkı yazarı
1948		Burning Spear, Jamaikalı şarkıcı ve müzisyen
1952		Steven Barnes, ABD’li yazar
1953		Sinan Çetin, yönetmen, dizi ve sinema oyuncusu.
1952		Martin O'Neill, Kuzey İrlandalı futbolcu ve teknik direktör
1953		Richard Bruton, İrlandalı politikacı ve ekonomist
1954		Catherine Bach, ABD’li oyuncu
1954		Ron Howard, ABD’li oyuncu, yönetmen ve yapımcı
1956		Timothy Daly, ABD’li oyuncu
1958		Bertrand Piccard, İsviçreli baloncu ve psikiyatrist
1958		Chosei Komatsu, Japon orkestra şefi
1963		Peker Açıkalın, sinema ve tiyatro oyuncusu.
1963		Dan Michaels, ABD'li müzisyen ve yapımcı
1963		Thomas Anders, Alman şarkıcı, Modern Talking üyesi
1963		Ron Francis, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu
1964		Paul Le Guen, Fransız futbolcu ve teknik direktör
1965		Stewart Elliott, Kanadalı jokey
1965		Booker Huffman, ABD’li profesyonel güreşçi
1967		Aron Winter, Hollandalı futbolcu
1967		George Eads, ABD’li oyuncu
1969		Javier Bardem, İspanyol oyuncu
1969		Litefoot, ABD’li yerli rapçi
1969		Dafydd Ieuan, Galli davulcu, Super Furry Animals üyesi
1969		Doug Creek, ABD'li beyzbolcu
1970		Shaun Pollock, Güney Afrikalı kriketçi
1971		Tyler Hamilton, ABD’li bisikletçi
1973		Chris Webber, ABD’li basketbolcu
1973		Ryan Peake, Kanadalı müzisyen, Nickelback üyesi
1973		Carlo Resoort, Hollandalı trance DJ'i
1974		Mark-Paul Gosselaar, ABD’li oyuncu
1976		Peter Bell, Avustralyalı Amerikan futbolcusu
1977		Rens Blom, Hollandalı atlet
1977		Esther Cañadas, İspanyol oyuncu ve süpermodel
1978		Jensen Ackles, ABD’li oyuncu
1978		Alicia Leigh Willis, ABD’li oyuncu
1980		Djimi Traore, Malili futbolcu
1980		Shahid Afridi, Pakistanlı kriketçi
1980		Burcu Kara, Türk dizi ve sinema oyuncusu.
1981		Adam LaVorgna, ABD’li oyuncu
1981		Ana Hickmann, Brezilyalı süpermodel
1981		Brad Winchester, ABD’li buz hokeyi oyuncusu
1983		Daniel Carvalho, Brezilyalı futbolcu
1983		Blake Hawksworth, Kanadalı beyzbolcu
1983		Chris Hackett, İngiliz futbolcu
1984		Naima Mora, ABD’li model
1985		Andreas Ottl, Alman Futbolcu
1987		Kesha Rose Sebert, ABD'li şarkıcı
1988		Katija Pevec, ABD’li oyuncu
1989		Carlos Vela, Meksikalı futbolcu
1989		Sonya Kitchell, ABD’li şarkıcı
1994		Justin Bieber, Kanadalı şarkıcı

02.03.2020 Tarihte Bugün Doğanlar (2 Mart) ;

1131		II. Stefan - Macar kralı (d. 1101)
1510		Francisco de Almeida, Portekizli asker ve kaşif (d. 1450)
1536		Bernardo Accolti, İtalyan şair (d. 1465)
1546		George Wishart, İskoç dini reformcusu (b 1513)
1620		Thomas Campion, İngiliz şair ve besteci (d. 1567)
1633		George Herbert, İngiliz şair ve hatip (d. 1593)
1643		Girolamo Frescobaldi, İtalyan besteci (d. 1583)
1661		Richard Zouch, İngiliz hukukçu (d. 1590)
1697		Francesco Redi, İtalyan doktor (d. 1626)
1706		Heino Heinrich Graf von Flemming, Alman asker ve belediye başkanı (d. 1632)
1734		Roger North, İngiliz biyograf (d. 1653)
1757		Edward Moore, İngiliz yazar (d. 1712)
1768		Hermann Samuel Reimarus, Alman filozof ve yazar (d. 1694)
1773		Luigi Vanvitelli, İtalyan mimar (d. 1700)
1777		Georg Christoph Wagenseil, Avusturyalı besteci (d. 1715)
1792		II. Leopold, Roma imparatoru (d. 1747)
1841		Claude Victor-Perrin, duc de Belluno, Fransız mareşal (d. 1764)
1862		Peter Barlow, İngiliz matematikçi(d. 1776)
1875		Tristan Corbière, Fransız şair (d. 1845)
1879		Joachim Heer, İsviçreli politikacı (d. 1825)
1884		Isaac Todhunter, İngiliz matematikçi (d. 1820)
1898		George Bruce Malleson, İngiliz asker ve yazar (d. 1825)
1911		Jacobus Henricus van 't Hoff, Hollandalı kimyacı, Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1852)
1912		George Grossmith, İngiliz oyuncu ve çizgi roman yazarı (d. 1847)
1920		John Hollis Bankhead, ABD'li politikacı, senatör (d. 1842)
1920		Joseph Trumpeldor, Rus siyonist (d. 1880)
1922		Rafael Moreno Aranzadi, İspanyol futbolcu (d. 1892)
1932		Frank Teschemacher, ABD’li caz klarnetçisi (d. 1906)
1932		Dino Campana, İtalyan şair (d. 1885)
1936		Mikhail Kuzmin, Rus yazar (d. 1871)
1938		Gabriele D'Annunzio, İtalyan yazar, savaş kahramanı ve politikacı (d. 1863)
1940		Anton Hansen Tammsaare, Estonyalı yazar (d. 1878)
1943		Alexandre Yersin, İsviçreli doktor (d. 1863)
1952		Mariano Azuela, Meksikalı romancı (d. 1873)
1963		Irish Meusel, ABD’li beyzbolcu (d. 1893)
1966		Fritz Houtermans, Alman fizikçi (d. 1903)
1970		Lucille Hegamin, ABD’li şarkıcı (d. 1894)
1974		Bobby Timmons, ABD’li caz piyanisti (d. 1935)
1974		Hüseyin Kemal Gürmen, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1901)
1978		Mutlu Menderes, Türk politikacı (d. 1937)
1979		Mustafa Barzani, Kürt politikacı (d. 1903)
1984		Jackie Coogan, ABD’li oyuncu (d. 1914)
1985		A. Kadir (İbrahim Abdülkadir Meriçboyu), Türk şair (d. 1917)
1988		Joe Besser, ABD’li komedyen ve oyuncu (d. 1907)
1991		Edwin H. Land, ABD’li mucit (d. 1909)
1995		Vladislav Listyev, Rus televizyon habercisi (d. 1956)
1995		Georges J.F. Kohler, Alman biyolog, Nobel Ödülü sahibi (d. 1946)
1996		Haydar Özalp, Türk siyasetçi, eski Gümrük ve Tekel Bakanı (d. 1924)
2000		Dennis Danell, ABD’li gitarist, Social Distortion üyesi (d. 1961)
2006		Peter Osgood, İngiliz futbolcu (d. 1947)
2006		Jack Wild, İngiliz oyuncu (d. 1952)
2006		Harry Browne, ABD’li politikacı ve yazar (d. 1933)
2006		Johnny Jackson, ABD’li müzisyen (d. 1951)

II. Murat, altıncı Osmanlı padişahıdır. Fatih Sultan Mehmed'in babasıdır. İki dönem devletin başında bulundu. Şairlik yönü de bulunan II. Murad ''Muradi'' mahlasıyla şiirler yazdı.

Hayatı

1404 yılında Amasya’da doğan Şehzade Murat, I. Mehmet’in bir cariyeden olma oğludur. 12 yaşında iken Rum vilayeti beyliğiyle Amasya’ya gönderildi ve 1 yıl sonra Börklüce Mustafa isyanını bastırmak üzere İzmir’e gönderildi.

1417/21 yılları arasında Amasya sınırında Osmanlılar için önemli gelişmeler yaşandı. Babasının vefatı üzerine de 1421 yılında Osmanlı tahtına çıktı.

Padişahlık Dönemi

17 yaşında tahta çıkan II. Murat, Anadolu’daki beylikler tarafından tanınmıyordu. Ona karşı bir ayaklanma başlatıldı ama buna karşılık olarak II. Murat elçiler göndererek yatıştırma siyasetine başvurdu. Bu siyaset işe yaramayınca kendisine müttefik arayan II. Murat, Cenevizliler’in yardımı ile denizde kendini güvence altına aldı.

1422 yılında II. Murat Bizans üzerine yürüdü fakat 50 günlük bir kuşatma sonuç vermedi. Kardeşi Mustafa ise ağabeyi olan sultan II. Murat’a karşı bir güç oluşturuyordu çünkü Bursa’yı kuşatma altına almış ve Anadolu beyliklerinin desteğini kazanmıştı. Bu vaka II. Murat’a karşı yapılan genel saldırı hareketinin bir yönünü teşkil eder. Güçlü bir padişah olan II. Murat ise bu isyanı kardeşinin idamı ile bastırdı. Bir yandan da hala Bizans üzerindeki baskısını devam ettiren II. Murat İstanbul’un Venedikler’e teslim edileceği endişesi yaşayarak Bizans ile bir antlaşma imzaladı.

1425 yılında Osmanlı ile Venedik savaşı başladı ve Arnavutluk’a kadar yayıldı. Osmanlılar Macarları kendilerine ittifak sağladıysa da daha sonradan Macarlar ile de savaşa girdi ve onları bozguna uğrattı. Güvercinlik Kalesi’ni ve Macar adasını aldıkları gibi 3 yıllık bir ateşkes imzaladılar.

1429 yılında Venedik ile savaş iyice şiddetlendi, bir yandan da Malatya ve Divriğe kadar Anadolu içine sokulmuş olan Memlükler’in Anadolu’da belli bir siyaseti vardı. Osmanlılar’ın birleştirme, doğuya doğru genişleme siyasetine karşı koyuyordu. Müşterek çıkarlar doğrultusunda bu ilişkide dostane bir hal aldı.

1430 yılında Selanik üzerine yürüyen II. Murat, zaferle bu savaştan döndü. Diğer taraftan Venedikler ile de barış yaptı.

II. Murat Dulkadırlılar ile birlikte doğudan ve batıdan Karaman ülkesine saldırdı. Osmanlı ordusu Rumeli ve Anadolu kuvvetleri ile Akşehir’e girdi, Karaman kuvvetleri mağlup edilerek Konya, Beyşehir ve tüm Hamid-ili ele geçirildi.

1437 yılında Macar kralının ölümü Osmanlılar için büyük bir şans doğurdu ve II. Murat Sırp Despotluğu’nu tamamen ortadan kaldırmayı ve Eflak hakimiyetini kurmayı başardı. Yalnız Belgrad başarısızlığı onun için bir dönüm noktası oldu. Bu başarısızlık Avrupa’nın bir araya gelerek Osmanlı üzerine Haçlı Seferi’nin düzenlenmesi planlandı. Bu sırada da II. Murat’ın çok sevdiği ve güvendiği oğlu Alaeddin Ali Çelebi’nin Amasya’da öldüğü haberi, II. Murat’ı oldukça sarstı.

Teslimiyet

Batıda ve doğuda aldığı önemli yerlerden çekilmek zorunda kalan II. Murat, devleti tehlikeli durumdan kurtararak her tarafta barışı sağladı ve bu inançla 1444 yılında oğlu II. Mehmet lehine resmen tahttan indi. Bursa civarında kendisini maneviyata vererek takva hayatına girdi. Son yıllarda yaşananlar, oğlunun ölümü, uç beylerinden gördüğü muhalefet onu bu karara sevk etti. Yalnız tahtı 12 yaşındaki bir çocuğa bırakması devleti büyük bir bunalıma sürükledi. Çandarlı Halil Paşa gibi isimler kudret kazandı.

Haçlı saldırısı her zamankinden daha ağır bir şekilde kendini gösterdi. Edirne’deki halk telaşlanmaya başladı ve ileri gelenler Anadolu’ya kaçtı. Bir yandan da Rumeli ayaklandı, tahtı almak isteyen Orhan Çelebi bir yandan uğraşırken Macarlar barış yeminini bozarak Tuna’ya geldiler ve Edirne’de hurufi katliamı yaşandı. Edirne’de savunma hazırlıkları yapılırken diğer taraftan kırgın padişah II. Murat’a adam gönderildi ve ilk etapta gelmek istemeyen II. Murat ısrar üzerine harekete geçti. Başkumandan olarak savaşı yönetti, II. Mehmet ise resmen padişahlığı muhafaza ediyordu.

Varna Meydan Savaşı Osmanlılar’ın zaferi ile son buldu. Haçlı ordusunun başkumandanı güçlükle kaçabildi, zafer ülke içinde sevinçle karşılandığı gibi bu savaşın sonucu Bizans’ın da kaderini tayin etti. Osmanlılar Balkanlar’da Türk hakimiyetini kesinleştirdi. II. Murat’ta Edirne’de kısa bir süre kaldıktan sonra Manisa’ya döndü. Yalnız II. Murat’ın tekrar saltanat tahtına gelmesi devletin iç ve dış güvenliği için gerekli idi ve bu nedenle tahta geri çağrılan II. Murat, 1446 yılında Manisa’dan yola çıktı Edirne’ye geldi ve II. Murat 2 yıllık bir aradan sonra tekrar tahta çıktı; oğlu Mehmet ise veliaht sayıldı.

İkinci Padişahlık Dönemi

II. Murat tahta çıkar çıkmaz ilk işi Arnavutluk isyanını bastırmak oldu ve Paleologlar’a kendi tabiiyetlerini kabul ettirdi.

1450 yılında oğlu Mehmet Dulkadıroğlu Süleyman Bey’in kızı Sitti Hatun ile evlendi ve Edirne’de büyük bir düğün yapıldı. Düğünden bir yıl sonra II. Murat hastalanarak hayatını kaybetti, 48 yaşında idi.

Devlete Kattıkları

Barış sever bir padişah olan II. Murat Osmanlılar’ın Balkanlar’da yayılması ve yerleşmesini kesinleştirdi. Broquiere padişahın çok kuvvetli olduğunu belirterek ‘’Bildiğim hükümdarlar arasında Osmanlı padişahı tebaası tarafından en zıyade itaat gösterilen hükümdardır.’’ der.

Bu dönemde uç beyleri devlet içinde önemli rol oynadıkları gibi belli bir kudret ve nüfuza sahipti. Osmanlı ilim hayatı ise II. Murat döneminde büyük bir ilerleme gösterdi. Arapça ve Farsça’dan Türkçe’ye birçok eserin çevrilmesi Osmanlı Türk kültürünün gelişmesinde büyük etken olmuştur.

Henri Becquerel bazı maddelerin, ışığa maruz bırakıldığında, yüzeylerinin ışıldamaya başladığını biliyordu. Bu maddelerin X ışınları yayıp yaymadığını anlamak için eskiden fotoğraf filmi yerine kullanılan ışığa duyarlı bir cam levhayı ışık geçirmeyen siyah kağıtlara sardı. Bu kağıdın üstüne de uranyum tuzu yerleştirerek ışıkla uyarılması için güneşe bıraktı. Birkaç gün sonra siyah kağıtları açtı ve güneş ışığı alması olanaksız olan duyarlı camın kararmış olduğunu gördü. Uranyum tuzu ışıkla uyarılmış ve kağıttan geçip fotoğraf camını etkileyen bir ışın yaymıştı.


Becquerel aynı deneyi tekrarlamak istese de üst üste yağan yağmurlar nedeniyle aradığı güneşli havayı bulamadı. Becquerel’in deney için hazırladığı siyah kağıda sarılı film ve üstüne konmuş uranyum bileşiği birkaç gün çekmecesinde kaldı. 1896’nın 1 Mart günü, Becquerel günlerdir çekmecede bekleyen filmi banyo etti ve uranyum kristalinin güneş ışığına maruz kalmadığı halde filme iz bıraktığını gördü. Becquerel bunu X ışınlarına benzer görünmez bir ışın olarak tanımladı. (Solda).


Becquerel bu sonucu 2 Mart 1896'da bir makale olarak Fransa Bilim Akademisi'ne okudu. Söz konusu ışınlar, 1898 yılına kadar Becquerel ışınları olarak adlandırıldı. 1898’de Marie Curie, bu terimi daha genel bir isim olan radyoaktivite ile değiştirdi.

Becquerel bu keşfinin ardından, yeni hazırlanmış uranyumun belli bir süre sonra kısmen yok olduğuna ve radyoaktiflik kazandığına dikkat çekti. Bu gözlem 1990 yılında Ernest Rutherford ve Frederick Soddy tarafından radyoaktif bozunma olarak adlandırılacaktı.

Becquerel, 1901 yılında cebinde taşıdığı radyumun vücudunda yanma yarattığını bildirerek, radyoaktif maddelerden kaynaklanan hastalıkları da ilk fark eden kişi olmuştu.

Yeni bir enerji kaynağı

Bir süre sonra Marie ve Pierre Curie, bu ışımayı toryum elementinde de saptadı ve radyum, polonyum gibi radyoaktif elementlerin varlığını buldu. Becquerel’in bulduğu doğal radyoaktiflik, o güne kadar bilinen bütün enerji kaynaklarından daha güçlü yeni bir enerji kaynağı olan nükleer enerjinin doğuşuydu. Üstelik Becquerel’in çalışmalarıyla saptadığı gibi, radyoaktifliğini yitiren bir element sonra bu özelliğini yeniden kazanabiliyordu.

Atomların hiçbir dış etkiyle uyarılmaksızın kendiliğinden ışınlar yayması, fizikte ve çağdaş dünyada çığır açacak bir olaydı. Radyoaktif ışıma ve radyoaktif dönüşüm önce yeni elementlerin, ardından yapay radyoaktifliğin bulunmasına ortam hazırlayarak nükleer fiziğin başlangıcı oldu.

Antoine Henri Becquerel kimdir?

Henri Becquerel (d. 15 Aralık 1852 – ö. 25 Ağustos 1908), Fransız fizikçi, radyoaktivitenin kaşifi.

Babası Alexander Edmond Becquerel Paris Doğal Tarih Müzesi'nde uygulamalı fizik profesörü olan Becquerel, aile geleneğini devam ettirerek 1872 yılında École Polytechnique okuluna başladı ve 1888 yılında fizik üzerine doktorasını verdi. 1878 ile 1892 yılları arası Paris Doğal Tarih Müzesi'nde asistan, sonrasında da profesör olarak görev aldı. 1895 yılında École Polytechnique'te fizik profesörü olarak göreve başladı.

Birçok onur ödülüne ve dünyadaki çeşitli akademik toplulukların üyeliklerine layık görüldü. 1903 yılında Pierre ve Marie Curie ile birlikte Nobel Fizik Ödülü'nü aldı.

25 Ağustos 1908 yılında Fransa'nın Le Croisic şehrinde öldü. Ölümünün ardından, radyoaktivitenin Uluslararası Ölçüm Sistemindeki birimine Bekerel (Becquerel veya Bq olarak da adlandırılır) adı verildi. Ayrıca biri Ay'da diğeri Mars'ta olmak üzere iki kratere de Becquerel krateri denilmiştir.