02.10.2020 Tarihte Bugün- 02 Ekim;

[Akif Er]

02.10.2020 Tarihte Bugün- 02 Ekim;

1187		Selahaddin Eyyubi, Kudüs'ü zaptederek 88 yıllık Haçlı işgaline son verdi.
1870		Roma, İtalya'nın başkenti oldu.
1923		Son işgal birlikleri İstanbul'dan ayrıldı.
1924		Milletler Cemiyeti'nin 47 üyesi zorunlu tahkim protokolünü imzaladı.
1935		İtalyan ordusu Etiyopya'ya girdi.
1941		II. Dünya Savaşı: Almanlar Rusya'ya karşı Tayfun Harekâtı (veya Moskova Meydan Muharebesi) adını verdikleri genel bir taarruzu başlattılar.
1948		Basın Birliği basında 50 yılını dolduran 96 yazar için bir jübile düzenledi.
1950		Charles M. Schulz'un çizdiği Peanuts adlı bant karikatür ilk kez yayımlandı.
1953		Batı Almanya[ NATO'ya kabul edildi.
1957		ODTÜ'nün temeli atıldı.
1958		Fransız kolonisi Gine, bağımsızlığını ilan etti.
1966		Vicente Calderón Stadı açıldı.
1968		Meksika'da üniversite işgali. Meksika güvenlik güçlerinin müdahalesi üzerine yüzden fazla öğrenci öldü.
1969		Yargıtay, 6 öğrenci örgütünü siyasetle uğraştıkları gerekçesiyle kapattı.
1969		Doğan Avcıoğlu liderliğinde Devrim gazetesini yayımlanmaya başladı.
1970		Ankara'da, Merkezi Antlaşma Örgütü (CENTO) binasına bomba atıldı.
1974		Eski Milli Birlik Komitesi üyesi General Cemal Madanoğlu ve arkadaşları beraat ettiler.
1975		ABD, Türkiye'ye konulan silah ambargosunu kısmen kaldırdı.
1978		Milliyetçi Hareket Partisi sıkıyönetim ilan edilmesini istedi.
1980		Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK)avukatlarından Ahmet Veziroğlu ölü bulundu. Bursa Emniyet Müdürlüğü, Veziroğlu'nun Emniyet binasından atlayarak intihar ettiğini iddia etti.
1984		12 Eylül 1980 sonrası ilk grev Tuzla'da iki tersanede başladı.
1989		TRT 3 ve GAP TV resmen yayına başladı.
1990		Çin havayollarına ait bir Boeing 737 kaçırıldı, Guangzhou havaalanına indikten sonra iki uçağa çarptı; 132 kişi öldü.
1992		Ege Denizi’ndeki tatbikatlar sırasında, ABD’ye ait uçak gemisinden atılan iki füze Muavenet Muhribi’ne isabet etti; olayda gemi komutanıyla birlikte 5 denizci öldü.
1996		Peru havayollarına ait bir Boeing 757, Lima'dan kalktıktan hemen sonra Büyük Okyanus'a düştü; 70 kişi öldü.
1999		II.Çeçen Rus Savaşının başlangıcı, Rusya, 1997'de imzalanan barış anlaşmasını ihlal ederek, Çeçenistan'ı yeniden işgal etti.
2001		Swissair iflas etti.
2007		Dünya "Nonviolence Şiddetten Kaçınma" Günü 15 Haziran 2007'de BM Genel Kurulu oybirliği ile 2 Ekim gününü "Dünya Şiddete Hayır Günü-İnternational Day of Non-Violence" olarak ilan etti.

Tarihte Bugün Doğanlar (02 Ekim);

971		Gazneli Mahmut, Gazne Devleti'nin hükümdarı (ö. 1030)
1616		Andreas Gryphius, Alman şair (ö. 1664)
1847		Paul von Hindenburg, Alman asker ve politikacı (ö. 1934)
1869		Mahatma Gandi, Hindistan'ın bağımsızlık lideri (ö. 1948)
1904		Graham Greene, İngiliz romancı (ö. 1991)
1910		Cahit Sıtkı Tarancı, Türk şair (ö. 1956)
1935		Omar Sivori, Arjantinli futbolcu (ö. 2005)
1951		Sting, İngiliz müzisyen
1966		Yokozuna, WWF güreşçisi (ölüm: 2000)
1972		Halis Karataş, Türk binici.
1974		Michelle Krusiec, ABD'li sinema oyuncusu
1976		Cemal Hünal, Türk aktör.
1978		Ayumi Hamasaki, Japon müzisyen
1982		Esra Gümüş, Türk voleybolcu.
1985		Çağlar Birinci, Türk Futbolcu

Tarihte Bugün Ölenler (02 Ekim);

1803		Samuel Adams, ABD'li siyasetçi (d. 1722)
1865		Karl Klaus von der Decken, Alman kaşif (d. 1834)
1920		Max Bruch, Alman besteci ve orkestra şefi (d. 1838)
1927		Svante Arrhenius, İsveçli kimyacı (d. 1859)
1953		Reşat Şemsettin Sirer, Türk siyasetçi (d. 1903)
1963		Refet Bele, Türk asker, siyasetçi (d. 1881)
1968		Marcel Duchamp, Fransız sanatçı (d. 1887)
1973		Cemal Sahir Kehribarcıoğlu, Türk besteci ve operet sanatçısı
1985		Rock Hudson, ABD'li sinema oyuncusu (d. 1925)
1989		Yalın Tolga, Türk tiyatro sanatçısı
1991		I. Dimitrios Papadopulos, Fener Rum Ortodoks Patriği
1993		William Berger, Avusturyalı sinema oyuncusu (d. 1928)
1998		Gene Autry, ABD'li şarkıcı ve aktör (b. 1907)
1999		Heinz G. Konsalik, Alman romancı (d. 1921)

Son işgal birlikleri İstanbul'dan ayrıldı. İtilaf Devletleri donanmaları 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması’na dayanarak 13 Kasım 1918’de Haydarpaşa önlerine demirleyip İstanbul’a girdi. Fiilen gerçekleşmiş olan işgal, 16 Mart 1920 tarihinde resmi işgale dönüştü.

Türk Ordusu’nun İzmir’e girmesinden sonra Fahrettin Paşa komutasındaki 5. Süvari Kolordusu İtilaf Devletleri kontrolündeki tarafsız bölgeye doğru ilerlemeye başladı. Bunun üzerine Müttefik kuvvetlerde bulunan Fransız ve İtalyan birlikleri derhal geri çekildi. Çanakkale’de bulunan İngiliz birlikleri General Harrington’un emriyle savunma pozisyonu aldı.

İngiltere, Ankara Hükûmeti ile anlaşma yolları aramaya başladı. Ankara Hükûmeti İstanbul ve Çanakkale boğazlarının denetimini istedi. İngiltere başbakanı Lloyd George bu istekleri reddetti. Birliklere savaş pozisyonu alması emrini verdi. Fakat Harrington ateş açılmaması emrini verdi. Türk birlikleri, İngiliz direnişi ile karşılaşmadan tarafsız bölgeye girerek Çanakkale Boğazı’na doğru ilerlemeye başladı. Türklerle savaşılmasını istemeyen Winston Churchill’in başını çektiği bir grup bakan istifa etti.

Diğer taraftan İzmir’in Kurtuluşu’ndan sonra Damat Ferit Paşa 21 Eylül 1922’de ülkeden kaçtı. Mudanya Mütarekesi gereği Trakya topraklarının teslimi yapılırken Türkiye’yi temsil edecek kişi olarak Mustafa Kemal Paşa’nın isteği ile Refet Paşa; İstanbul komutanı olarak da Millî Müdafaa Umumi Katibi Selahattin Adil Paşa görevlendirildi.

FOTO: DEPOPHOTOS/ Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Karaçam Cephesi’nde, Halit Paşa Karargâhı’nda İstanbul gazetecileri ile birlikte, 18 Haziran 1922

Refet Paşa, 19 Ekim tarihinde TBMM Muhafız Grubu’ndan 100 kişilik bir kuvvetle Gülnihal vapuru ile Mudanya’dan ayrılıp İstanbul’a geldi. Ardından “İstanbul Komutanı” sıfatıyla Selahattin Adil Paşa, 81. Alay ile İstanbul’a geldi. Refet Paşa ve Selahattin Adil Paşa’nın İstanbul’a gelmesine rağmen işgal sonlanmadı. Çünkü mütarekeye göre işgal kuvvetleri barış antlaşması imzalanmasından hemen sonra İstanbul’u boşaltacaktı.

FOTO: DEPOPHOTOS

ŞEHRİ TERK ETTİLER​

24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Barış Antlaşması’ndan sonra, 23 Ağustos 1923’ten itibaren İtilaf kuvvetleri İstanbul’dan ayrılmaya başladı. Son İtilaf birliği ise 4 Ekim 1923 günü Dolmabahçe Sarayı önünde düzenlenen bir törenle Türk bayrağını selamlayarak şehri terk etti.

6 Ekim 1923’te ise Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu İstanbul’a girdi ve işgal resmen sonlandı. İşgal 4 yıl 10 ay 23 gün sürdü. Her yılın 6 Ekim’i böylece İstanbul’un kurtuluş günü olarak belirlendi ve kutlanmaya başlandı.


İSTANBUL’DAKİ TEK KUTLAMA

İstanbul’un düşman işgalinden kurtuluşunun 94. yılı nedeniyle bir çok dernek ve sivil toplum örgütünün katılımıyla Dolmabahçe Rıhtımı’nda basın açıklaması gerçekleştirdi. Basın açıklamasının ardında gruplar dağıldı. 68’liler Derneği, Atatürkçü Düşünce Derneği ve bir çok sivil toplum örgütü saat 12.30’da Dolmabahçe Rıhtımda bir araya geldi. Gruptakiler ellerinde Türk Bayrakları ile ‘Geldikleri gibi gidecekler’ ve ‘Mustafa Kemalin askerleriyiz’ diye slogan attı. Saygı duruşu İstiklal Marşı’nın okunmasının ardından basın açıklaması yapıldı.