05.09.2020 Tarihte Bugün- 05 Eylül;

[Emrah Burulday]

05.09.2020 Tarihte Bugün- 05 Eylül;

1669		Girit, Osmanlı İmparatorluğu'nca ilhak edildi.
1698		Rus Çarı I. Petro, ülkesini batılılaştırma çabalarının bir parçası olarak, din adamları ve köylüler dışında sakal bırakan her erkeğe özel bir vergi yükümlülüğü getirdi.
1795		ABD ile Osmanlı İmparatorluğu arasında ABD'yi yıllık vergiye bağlayan ABD - Osmanlı Sözleşmesi imzalandı.
1800		Napoleon Bonaparte, Malta adasını İngiltere'ye bıraktı. (oysa adayı 1798'de İngilizlerden kendisi almıştı)
1839		Çin'le İngiltere arasındaki birinci Afyon Savaşı başladı.
1922		Alaşehir ve Susurluk düşman işgalinden kurtuldu (5 Eylül 1922)(Mestan Topaloğlu)
1930		Serbest Cumhuriyet Fırkası lideri Fethi Bey'in 4 Eylül'de İzmir'e gelişinden sonra, bazı kişiler gösteri yaparak Cumhuriyet Halk Fırkası binasını ve Anadolu gazetesi idarehanesini taşladılar.
1938		Atatürk, vasiyetnamesini yazdırdı. Vasiyet, Ankara 3. Sulh Hukuk Hakimi Osman Selçuk Selçuk tarafından 28 Kasım 1938'de açıldı.
1945		Çok partili düzene geçişin ilk partisi olan Milli Kalkınma Partisi kuruldu.
1950		Başvuru fazlalılığı yüzünden, üniversite giriş sınavı uygulaması başlatıldı.
1955		İstanbul Sultanahmet'te yeni Adliye Sarayı hizmete açıldı.
1957		Jack Kerouac'ın yazdığı Yolda romanı Amerika'da yayınlandı.
1960		Muhammed Ali (Cassius Clay), 1960 Roma Olimpiyatlarında altın madalya kazandı.
1963		20-21 Mayıs'ta askeri darbe girişiminde bulunan Albay Talat Aydemir, Ankara 1 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesince idama mahkûm edildi.
1972		Filistinli Kara Eylül Hareketi militanları, Olimpiyat Oyunları için Münih'e gelen İsrailli sporculara ateş açtı; bir sporcu öldü, biri ağır yaralandı, 9 kişi rehin alındı.
1973		Dünyanın en uzun karayolu tüneli, İsviçre'nin St. Gotthard yöresinde açıldı.
1973		Devlet Film Arşivi'nde yangın çıktı; Atatürk'ün tek kopyalı filmleri yandı.
1991		Nelson Mandela, Güney Afrika'da başkan seçildi.
2012		Afyonkarahisar'da bulunan askeri depoda meydana gelen patlamada 25 asker şehit oldu.

Tarihte Bugün Doğanlar (05 Eylül);

1847		Jesse James, Amerikalı haydut (ö. 1882)
1905		Arthur Koestler, Macar asıllı İngiliz yazar (ö. 1983)
1912		John Cage, ABD'li besteci, filozof, yazar ve baskıcı (ö. 1992)
1946		Freddie Mercury, Queen grubunun solisti (ö. 1991)
1951		Michael Keaton, ABD'li aktör
1967		Salih Kenan Şahin, Türk Siyasetçi, Doktor
1973		Kaan Tangöze, Duman müzik grubunun solisti
1976		Carice van Houten, Hollandalı tiyatro ve sinema oyuncusu
1990		Kim Yu-Na, Güney Koreli buz patenci
1991		Skandar Keynes, İngiliz aktör
1988		Nuri Şahin, Türk futbolcu
1995		Halil İçen

Tarihte Bugün Ölenler (05 Eylül);

1548		Catherine Parr, İngiltere kraliçesi (d. 1512)
1857		Auguste Comte, Fransız matematikçi (d. 1798)
1876		Manuel Blanco Encalada, Şilili siyasetçi, Şili'nin ilk devlet başkanı (d. 1790)
1877		Crazy Horse (Çılgın At), Lakota (Sioux) kızılderililerinin şefi (pusuda öldürüldü) (d. 1849)
1901		Ignacij Klemenčič, Sloven fizikçi (d. 1953)
1906		Ludwig Boltzmann, Avusturyalı fizikçi (d. 1844)
1914		Charles Péguy, Fransız şair (d. 1873)
1993		Claude Renoir, Fransız görüntü yönetmeni (yönetmen Jean Renoir'ın yeğeni, ressam Pierre Auguste Renoir'ın torunu) (d. 1914)
1993		Samim Kocagöz, Türk yazar (d. 1916)
1997		Rahibe Teresa, Nobel Barış Ödülü sahibi Arnavut hayırsever (d. 1910)
2012		Ediz Bahtiyaroğlu, Eskişehirspor'da forma giyen Boşnak milli futbolcu. (d. 1986)

Trablus Antlaşması veya ABD - Osmanlı Sözleşmesi, 4 Kasım 1796'da ABD ile Osmanlı İmparatorluğu arasında imzalanan antlaşmadır. Türkçe yazılan ve 22 maddeden oluşan antlaşmaya, Amerika Birleşik Devletleri adına Joseph Donaldson ve Osmanlı adına Cezayir Beylerbeyi Cezayirli Hasan Paşa, nam-ı diğer Hasan Dayı, imza attı.Bu belge, ABD'nin 2 asırlık geçmişinde, yabancı bir dille imzalanan tek antlaşma olduğu gibi yabancı bir devlete vergi ödenmesini kabul eden tek ABD belgesidir. ABD, 22 maddeden oluşan bu antlaşmaya 1818 yılına kadar bağlı kaldı.

Antlaşma Neden İmzalandı

1783 yılında ortaya çıkan ABD'nin; denizlerde hakimiyet kurma ve Akdeniz'de bayrak sallayarak dolaşma çabaları bölgeyi hareketlendirdi. Osmanlı Devleti de ABD‟yi o dönemde resmi olarak tanımıyordu. Akdeniz'de, Cezayirli gemicilerin izinsiz dolaşan iki Amerikan gemisine el koyması tansiyonu yükseltti. Günden güne el konan gemi sayıları artınca taraflar masaya oturmaya karar verdi.

Antlaşmanın Önemi

ABD, Cezayir'deki esirlerin iadesi ve gerek Atlas Okyanusu'nda, gerekse Akdeniz'de ABD sancağı taşıyan hiçbir gemiye dokunulmaması şartlarının kabul edilmesi durumunda tek sefer mahsus 642.000 altın ve yılda 12.000 Osmanlı altını (21.600 dolar) ödemeyi kabul etti. Türkçe yazılan ve 22 maddeden oluşan antlaşmaya, Amerika Birleşik Devletleri adına Joseph Donaldson ve Osmanlı adına Cezayir Beylerbeyi Cezayirli Hasan Paşa, nam-ı diğer Hasan Dayı, imza attı.Bu belge, ABD'nin 2 asırlık geçmişinde, yabancı bir dille imzalanan tek antlaşma olduğu gibi yabancı bir devlete vergi ödenmesini kabul eden tek ABD belgesidir. ABD, 22 maddeden oluşan bu antlaşmaya 1818 yılına kadar bağlı kaldı.