06.02.2020 Tarihte Bugün- 6 Şubat;

[Akif Er]

06.02.2020 Tarihte Bugün- 6 Şubat;

1695		Sultan İkinci Ahmet'in ölümü ve İkinci Mustafa'nın tahta çıkışı.
1788		Massachusetts, ABD'nin altıncı eyaleti oldu.
1928		Anayasa'ya laiklik ilkesi kondu.
1936		Kış Olimpiyatları, Garmisch-Partenkirchen'de (Almanya) başladı.
1951		ABD'nin New Jersey eyaletinde yolcu treni devrildi: 85 kişi öldü, 500 den fazla yaralı var.
1952		II. Elizabeth, babasının ölümü üzerine İngiltere kraliçesi oldu.
1958		Münih havaalanı pistinde uçak kazası; Manchester United takımından 7 futbolcu (kaptan Roger Byrne, Mark Jones, Eddie Colman, Tommy Taylor, Liam Whelan, David Pegg ve Geoff Bent) ve 8'i gazeteci olmak üzere, 44 yolcudan 23 kişi öldü.
1959		Texas Instruments çalışanlarından Jack Kilby, tümleşik devre patenti için başvurdu.
1959		Florida'daki Cape Canaveral uzay üssünde, Titan kıtalararası balistik füzesinin test ateşlemesi başarılı oldu.
1968		Kış Olimpiyatları, Grenoble'da (Fransa) başladı.
1968		İlk televizyon oyunu olan Şair Evlenmesi canlı olarak yayımlandı.
1974		Türkiye Yazarlar Sendikası kuruldu.
1979		12 Mart döneminin İstanbul Siyasi Şube müdürlüğünü yürüten Ilgız Aykutlu, kimliği belirlenemeyen iki kişinin silahlı saldırısı sonucu öldürüldü.
1981		İstanbul Emniyeti müdür muavini Mahmut Dikler, uğradığı silahlı saldırıda öldürüldü.
1983		"Lyon kasabı" lakaplı savaş suçlusu, eski gestapo komutanı Klaus Barbie, 37 yıl önce işlediği suçlardan yargılanmak üzere Fransa'da mahkeme önünde.
1985		Steve Wozniak, Apple Computer'dan ayrıldı.
1992		İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM) Başsavcısı Yaşar Günaydın ile koruması ve şoförü, silahlı saldırı sonucu öldürüldü.
1998		Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından yapılan açıklamada, Türkiye'nin nüfusunun 62 milyon 610 bin 252 olduğu bildirildi.
2001		Ariel Sharon İsrail başbakanı oldu.
2004		Moskova metrosunda patlama; Çeçen ayrımcı grupların yaptığı tahmin edilen saldırıda 40 kişi öldü, 129 kişi yaralandı.
2008		TBMM'de saat 15:00 itibariyle, ilk resmi başörtüsü serbestliği için tartışmaları ve oylaması yapıldı.
2008		Yargıtay Birinci Hakimliği'ne Hasan Gerçeker getirildi.

Tarihte Bugün Doğanlar (06 Şubat);

1664		II. Mustafa, 22. Osmanlı padişahıdır. (ö. 1703)
1748		Adam Weishaupt, Illuminati'nin kurucusu (ö. 1830)
1853		Ignacij Klemenčič, Sloven fizikçi (ö. 1901)
1908		Amintore Fanfani, İtalyan siyasetçi (ö. 1999)
1911		Ronald Wilson Reagan, ABD'nin 40. başkanı (ö. 2004)
1912		Eva Braun, (Adolf Hitler'in eşi) (ö. 1945)
1932		François Truffaut, Fransız sinema yönetmeni (ö. 1984)
1940		Tom Brokaw, ABD'li haber spikeri
1945		Bob Marley, Jamaikalı reggae müzisyeni (ö. 1981)
1956		Nazan Öncel, Türk şarkıcı, şarkı sözü yazarı, besteci
1962		Axl Rose, Rock müzisyeni (Guns N' Roses grubu)
1979		Natalya Safronova, Rus voleybolcu

Tarihte Bugün Ölenler (06 Şubat);

1695		II. Ahmet, 21. Osmanlı padişahı (d. 1643)
1793		Carlo Goldoni, İtalyan oyun yazarı (d. 1707)
1916		Rubén Darío, Kübalı şair (d.1867)
1918		Gustav Klimt, Avusturyalı sembolist ressam (d.1862)
1952		VI. George, Birleşik Krallık hükümdarı ve Hindistan imparatoru (d. 1895)
1960		Selahattin Pınar, Besteci, tanburi.
1962		Władysław Dziewulski, Polonyalı gökbilimci ve matematikçi (d. 1878)
1967		Martine Carol, Fransız aktris (d. 1920)
1977		Hayri Esen, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu, seslendirme sanatçısı (d. 1919)
1989		Barbara W. Tuchman, Pulitzer ödüllü tarihçi (d. 1912)
1994		Joseph Cotten, ABD'li aktör (d. 1905)
2002		Osman Bölükbaşı, Türk siyasetçi (d. 1913)
2002		Max Perutz, Avusturyalı-İngiliz moleküler biyolog (d. 1914)
2007		Frankie Laine, ABD'li şarkıcı (d. 1913)
2011		Gary Moore, Kuzey İrlandalı efsanevi gitarist. (d. 1952)

Sultan İkinci Ahmet'in ölümü ve İkinci Mustafa'nın tahta çıkışı
Şehzadelik Dönemi
1664 yılında Edirne’de doğan Şehzade Mustafa, IV. Mehmet’in oğludur. Küçük yaştan itibaren iyi bir eğitim gören şehzade, babası ile birlikte Lehistan seferine çıktı. 1687 yılında babasının tahttan indirilmesi ile tahta aday olsa da devlet erkanı II. Süleyman’ı layık gördü ve Şehzade Mustafa babası ile birlikte Topkapı Sarayı’nda hapsedildi. Ancak 1691 yılında II. Süleyman’ın hayatını kaybetmesiyle yeniden tahta aday olsa da, Fazıl Mustafa Paşa II. Ahmet’i tercih etti. Sultan Ahmet’in vefatı üzerine oğlu İbrahim tahta aday gösterilse de Mustafa, hanedanın en büyüğü sıfatıyla Edirne Sarayı’nda Ortakapı önüne taht kurduraraka veziriazam ve şeyhülislamı beklemeden padişahlığını ilan etti. 1695 yılında tahta geçen II. Mustafa o sırada 31 yaşındaydı; bir kaç gün sonra da kılıç kuşanma merasimi yapıldı
Padişahlık Dönemi
Saltanat döneminin ilk yıllarında hala devam eden Viyana Kuşatması’nın getirisi çok uluslu savaşlar tüm cephelerde sürdüğü için ilk yaptığı hamle tüm kontrolü kendi eline alması oldu. Uzun süredir düzenli toplantı yapılmayan Divan-ı Hümayun’un hafta 4 gün çalışmasını emretti.

Atası Kanuni Sultan Süleyman’ı örnek aldığını, Sultan Mehmet’ten beri padişahların zevk ve sefaya düştüğünü bunun da düşman kuvvetlerinin işine geldiğini; bundan sonra kendisine rahatı ve zevki haram kıldığını bildirerek bizzat ordunun başında sefere çıkmak istediğini bildirdi.

II. Mustafa başa geçer geçmez hızla düşündüklerini gerçekleştirmeye çalışırken daha önce Venedikliler’in eline düşen Sakız adası o sırada geri alınmış, Kırım Tatarları’ndan Şahbaz Giray, Lehistan topraklarına girip Lemberg’e kadar ilerlemiş, çok sayıda esir ve ganimetle dönmüştü. Bu sırada hazırlıkları tamamlanan ordu 1695 yılında Avusturya seferine çıktı. Önce Lippa fethedildi, ardından Burdur civarında Avusturya ordusu ile karşılaşan Osmanlı ordusu savaşı kazandı. Bu zaferin ardından Lugoş alındı ve bu zafer ona Gazi lakabını getirdi.

Edirne’den İstanbul’a dönen ve hemen ikinci sefer için çalışmalara başlayan II. Mustafa, tarihte bir ilk olarak 1500 kadar İstanbul ve Edirne bostancısına sefer emri verdi. 1696 yılında bizzat ordusunun başında ikinci sefere çıkan II. Mustafa, Avrupa topraklarında başarı kazanma arzusundadır. Çıktığı bu seferde de başarı kazanan Osmanlı ordusu, üçüncü ve sonuncu Avusturya seferine 1697 yılında çıktı. Şiddetli bir çarpışmanın sonunda ne yazık ki Osmanlı ordusu mağlup oldu. Ancak yüzerek karşıya geçebilenler kurtuldu, 20 kadar kumandan şehit olurken ordunun sekizde biri yok oldu. Pek çok malzeme, hazine sandıkları, binlerce at, öküz ve sadaret mührü Avusturyalılar’ın eline geçti. Bu habere çok üzülen padişah hemen geri çekildi. Bu mağlubiyetin etkisi II. Mustafa’nın üzerinde büyük oldu; barış istesede böylesi bir durumun Osmanlı Devleti’nin prestijini sarsacağını düşünerek savaşın devam etmesi gerektiğine inanıyordu. Ancak devletin ileri gelenleri ve elçilerin ısrarı üzerine Karlofça barış anlaşması ile 16 yıldır devam eden savaş bitti. Osmanlı Devleti Tımışvar hariç bütün Macaristan’ı kaybetti.,
Zor Yıllar
Bu çok cepheli savaşlar Osmanlı Devleti’nin sosyal ve ekonomik yapısını temelinden sarsmıştı. Artan sefer masrafları için yeni vergiler ihdas edilirken mevcutların miktarları arttırıldı. Kapıkulu ve timarlı sipahi teşkilatları bozulmuş olduğundan genel seferberlik ilan edilerek halktan asker toplandı. Bunlar savaşlar sona erince döndükleri memleketlerinde önemli problemlere yol açtı. Savaşlar yüzünden beylerbeyi ve sancak beyleri görev bölgelerinde bulunamadıklarından eşkıyalık hareketleri baş gösterdi; topraklarını terkeden çiftçiler inzibatı temin etmekle vazifeli yarı resmi sarıca ve sekban teşkilatına katıldı. Anadolu bu halde iken Balkanlar’da “hayduk” denilen zümreler ortaya çıktı. II. Mustafa, bu tür eşkıyalık hareketlerinin önlenmesi için bir yandan teftişçi adı altında valiler tayin ederken diğer yandan sarıca ve sekban teşkilatının kaldırıldığını ilan etti. Bunun dışında savaş giderlerini karşılamak için bazı mali önlemler alan II. Mustafa; ayarı düzgün olan İstanbul altınının tüccarlar tarafından toplanıp Mısır’a götürülmesiyle Osmanlı tarihinde bir ilk olarak ilk defa üzeri tuğralı altın para bastırıldı. Bu çalışmalar sonucunda devlet bütçesi istikrar kazanmaya başladı.

Ancak savaşlardaki başarısızlık ve kaybedilen topraklar nedeni ile halk mutsuz ve padişahtan memnun değildi. Bu tepkiler sonucunda Edirne Vak’ası denilen olay patladı ve İstanbul’a hakim olan asiler Edirne’ye isteklerini belirten bir mahzar gönderdi. Ancak Şeyhülislam Feyzyllah Efendi bu yazıyı padişaha ulaştırmadı ve durumdan habersiz olan asiler Edirne’ye gelerek padişah değişikliği istedi ve yerine Şehzade Ahmet önerildi. Çarpışma olmadan mesele halledilmeye çalışıldı, zira II. Mustafa kardeşi Ahmet’in bulunduğu yere giderek ‘’Birader, kul seni padişah istemişler’’ diyerek kendi rızası ile tahttan çekildi ve onun kaldığı yere gitti. 8 yıl hükümdarlık yapan II. Mustafa ordunun başında sefere çıkan son Osmanlı padişahıdır.

Yakalanmış olduğu istiska ve mesane hastalıklarına son gelişmelerin verdiği üzüntüler de eklenince tahttan indirilmesinden 5 ay kadar sonra çok sevdiği Edirne’de 1703 yılında hayatını kaybetti. Cenaze namazı kılındıktan sonra Yenicamii civarındaki Valide Turhan Sultan Türbesi’ne defnedildi.