- Katılım
- 3 Ağu 2019
- Mesajlar
- 429
- Tepkime puanı
- 141
- Puanları
- 43
16.12.2019 Tarihte Bugün- 16 Aralık;
Bugün Doğanlar (16 Aralık);
Bugün Ölenler (16 Aralık);
| 1631 | Vezüv yanardağı faaliyete geçti: yaklaşık 4.000 kişi öldü. | |
| 1707 | Japonya'da Fuji Dağı'nın kayıtlara geçmiş son patlaması gerçekleşti. | |
| 1727 | Osmanlı Devletin'de ilk kitap (Vankulu Lugati) basıldı. | |
| 1773 | Boston Tea Party: Amerikan kolonistleri çay vergilerini protesto etmek için Boston limanındaki üç İngiliz gemisine girip 300 den fazla çay sandığını denize döktüler. | |
| 1876 | II. Abdülhamit' in Cuma selamlığına arabayla gitmesinden sonra padişahların törene saltanat arabalarıyla katılmaları gelenek haline geldi. | |
| 1902 | Türkistan'da 6,4 şiddetinde deprem: yaklaşık 4.500 kişi yaşamını yitirdi. | |
| 1918 | Giresun'da Işık adlı milli gazete çıkmaya başladı. | |
| 1920 | Çin'in kuzeybatısındaki Ganzu eyaletinde 8,6 büyüklüğünde deprem: 200 bin kişi öldü. | |
| 1925 | Cemiyet-i Akvam, daha önce saptanan "Brüksel hattını" Türk-Irak sürekli sınırı olarak kabul etti. Bu karara göre, Musul Irak'a verildi. | |
| 1932 | Samsun-Sivas demiryolu hattı işletmeye açıldı. | |
| 1946 | İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi, Türkiye Sosyalist Partisi, İstanbul İşçi Sendikalar Birliği ve İstanbul İşçi Kulübü’nü kapattı. Ayrıca, Yığın, Noror, Gün, Ses, Sendika, Dost dergi ve gazeteleri yasaklandı. Yarın gazetesi ve Büyük Doğu dergisinin yayımı 4 ay süreyle durduruldu. | |
| 1948 | Kamboçya bağımsızlığını ilan etti. | |
| 1949 | Ahmet Sukarno Endonezya'nın ilk cumhurbaşkanı oldu. | |
| 1959 | Vatan gazetesi bir ay süreyle kapatıldı. | |
| 1965 | NASA Pioneer-6 sondasını Delta roketiyle uzaya gönderdi. Sonda ile en son temas 8 Aralık 2000 de oldu. | |
| 1967 | Stanford-Universitesinde bir grup bilim adamı, eşi tekrar yapılabilen DNA'yı ayrıştırmayı başardı. | |
| 1969 | İstanbul Boğaz Köprüsü, 303 milyar liraya ihale edildi. | |
| 1972 | Sol Yayınları sahibi Muzaffer Erdost'un 7,5 yıllık mahkûmiyeti Yargıtay'da onaylandı. Muzaffer Erdost, Vladimir İlyiç Lenin'in “Ne Yapmalı” adlı kitabını yayımlamaktan yargılanmıştı. | |
| 1974 | Televizyon haberlerinde gösterilen Kuzey Amerika haritasının Vladimir İlyiç Lenin'e benzediği ihbar edilince savcılık soruşturma başlattı. | |
| 1982 | Barış Derneği Başkanı Mahmut Dikerdem tahliye oldu. | |
| 1985 | Mafya hesaplaşması: Paul Castellano ve Thomas Bilotti, Gambino ailesinin lideri John Gotti'nin emriyle New York'ta bir restoranın önünde vurularak öldürüldü. | |
| 1986 | Kocaeli Gazeteciler Cemiyeti kuruldu. | |
| 1990 | Jean-Bertrand Aristide Haiti'nin ilk demokratik seçimlerini kazandı ve seçimle işbaşına gelen ilk başkan oldu. | |
| 1990 | Osman Hamdi Bey'in "Kaplumbağa Terbiyecisi" adlı tablosu rekor fiyatla satıldı: 1 milyar 750 milyon lira. | |
| 1991 | Kazakistan, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nden ayrılarak bağımsızlığını ilan etti. | |
| 1992 | Sigara üretiminde devlet tekeli tarihe karıştı; Başbakan Süleyman Demirel, özel sektöre ait Philsa sigara fabrikasını açtı. | |
| 1991 | Halkın Emek Partisi (HEP) genel başkanlığına Feridun Yazar seçildi. | |
| 1996 | Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı yeniden açıldı. | |
| 1998 | Amerika, Irak'a "Çöl Tilkisi" harekatını başlattı. Harekatın nedeninin Irak'ın Birleşmiş Milletler'in ülkede yaptığı kitle imha silahlarını kontrolünü engellemesi olduğu ileri sürüldü. | |
| 2002 | NATO ile AB arasında, "NATO-AB Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası Ortak Bildirisi" ile stratejik işbirliği anlaşmasına varıldı. Uzlaşma, AB`nin, Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası (AGSP) çerçevesinde oluşturacağı askeri birimlerin, NATO`nun lojistik, stratejik ve istihbarat alanlarındaki yeteneklerini kullanabilmesine olanak tanıyor. |
Bugün Doğanlar (16 Aralık);
| 1770 | Ludwig Van Beethoven, Alman besteci. | |
| 1899 | Noël Coward, İngiliz oyun yazarı, besteci ve aktör. | |
| 1928 | Arthur C. Clarke, 2001: Bir Uzay Destanı ile ünlenen İngiliz bilim kurgu yazarı. | |
| 1928 | Philip Kindred Dick , Amerikalı bilim-kurgu roman ve kısa hikâye yazarı (ö. 1982) | |
| 1938 | Liv Ullman, Bergman filmleriyle ün kazanan Norveçli aktrist. | |
| 1946 | Ümit Meriç, Türk toplumbilimci, düşünür. | |
| 1961 | Bill Hicks, Amerikan Stand-Up komedyeni. | |
| 1964 | Celal Kadri Kınoğlu, tiyatro ve televizyon oyuncusu. | |
| 1960 | Canuto Kallan. Danimarkalı ressam | |
| 1971 | Paul van Dyk, Alman Dj ve prodüktör. | |
| 1971 | Seyhan Kurt, Şair, yazar, sosyolog. | |
| 1972 | Željko Kalac, Avustralyalı futbolcu. | |
| 1975 | Kaba Diawara, Gineli futbolcu. |
Bugün Ölenler (16 Aralık);
| 1474 | Ali Kuşçu, Türk gökbilimci, matematikçi ve dilbilimci (d. 1403) | |
| 1859 | Wilhelm Grimm, Alman masal yazarı (d. 1785) | |
| 1897 | Alphonse Daudet, Fransız yazar (d. 1840) | |
| 1921 | Camille Saint-Saëns, Fransız besteci (d. 1835) | |
| 1922 | Gabriel Narutowicz Polonya devlet başkanı (d. 1865) | |
| 1956 | Ercüment Ekrem Talu, Türk mizah yazarı, gazeteci (d. 1886) | |
| 1965 | Sinan Tekelioğlu, Kurtuluş Savaşı komutanlarından | |
| 1965 | W. Somerset Maugham, İngiliz romancı ve oyun yazarı (d. 1874) | |
| 1988 | Hüseyin Kutman, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı (d. 1930) | |
| 1989 | Silvana Mangano, İtalyan aktrist (d. 1930) | |
| 1989 | Lee van Cleef, ABD'li sinema oyuncusu (d. 1925) | |
| 2002 | Rakım Ziyaoğlu, Türk gazeteci, yazar | |
| 2006 | Stanford Shaw, ABD'li tarihçi (d. 1930) |
Bilim insanı: Ali Kuşçu
İslam dünyasına yön veren kişilerin tanıtımında bu seferki konuğumuz Ali Kuşçu. Bir astronom, matematikçi ve dil bilimci. Matematik ve astronomi bakımından Osmanlı Türklerinin oldukça parlak çağını yaşatan isim.
Astronom, matematikçi ve kelâm âlimi olan Ali Kuşçu, 1403'te Semerkant'ta doğdu. Babası Muhammed, Timur İmparatorluğu Sultanı ve astronomu Uluğ Bey'in kuşçusu olduğu için ailesi "Kuşçu" lakabıyla meşhur olmuştur.
Ali Kuşçu, Kadızâde- i Rûmî ve Uluğ Bey gibi dönemin meşhur bilginlerinden matematik ve astronomi tahsil etmiş ve aklî ilimlerin yanında naklî ilimleri de öğrenmiştir.
Öğrenmeye karşı olan azmini bir türlü tatmin edemeyen Ali Kuşçu, gerek Uluğ Bey'den ve gerek Kadızâde-i Rûmî'den izin alamayacağım korkusu ile veya bizim sana öğrettiklerimiz yetmedi mi hissini uyandırmamak azmiyle habersizce Kirman'a gitmiştir.
Prof. Dr. Ahmet Kankal bu gidişin naklî ilimlerdeki bilgisini genişletmek için olabileceğini yazar. Çünkü o devirde Kirman'da ne rasathane ne de astronomi ilmi üzerine çalışan ünlü bir âlim vardır.
Ali Kuşçu Kirman'da iken bir müddet kendisinden haber alınmaz ve bu kayboluşu biraz endişe uyandırır. Nihayet kaldığı müddeti yeterli görerek tekrar Semerkant'a döner. Doğruca hocası Uluğ Bey'in huzuruna çıkar ve bunca zaman kendisinden uzak kaldığından ötürü özür diler.
Uluğ Bey Ali Kuşçu'yu rasadhâne müdürliğüne getirir.
- Uluğ Bey özrünü kabul eder. Lâkin:
- -Bana Kirman'dan ne hediye getirdin diye sorar.
- Ali Kuşçu:
- -Bir risale getirdim ve onda kamerin şekillerini hallettim dediğinde
- Uluğ Bey:
- -Getir göreyim, hangi noktaları hallettiğini söyleyeyim emrini verir, bunun üzerine Ali Kuşçu ayağa kalkarak eserini baştan sona kadar okur
- Okuduğunu dikkatle takip eden Uluğ Bey, Ali Kuşçu'ya karşı duyduğu takdir hissini söylemekten çekinmemiştir.
Doğuda büyük bir devlet kuran Uzun Hasan memleketinde ilim ve fennin yayılmasına çok önem verdiği için her tarafa medrese ve imarethane yaptırmıştır. Tebriz ve diğer şehirleri ihya etmekte Irak, İran, Mâverâünnehr ve Türkistan'ın âlim, şair ve ediplerini davet ile etrafında toplamaktaydı. Bu sırada 1449'da Uluğ Bey ,oğlu tarafından öldürülünce Ali Kuşçu Semerkant'tan ayrılmış Tebriz'e yerleşmiştir.
Uzun Hasan Ali Kuşçu'ya elçilik teklif eder. Bunu kabul eden Ali Kuşçu İstanbul'a hareket eder.
Fâtih Sultan Mehmed, Ali Kuşçu'nun bilgisine hayran olur. Ona çok ikramda bulunarak İstanbul'da kalmasını rica eder. Ali Kuşçu, doğu ve batının ünlü âlim ve sanatkârlarını yanında toplamayı arzu eden Fatih'in bu ricasını kabul eder. Ancak Fatih'in bu ricasını elçilik vazifesini tamamladıktan sonra yerine getirilebileceğini ifade eder. Ali Kuşçu elçilik vazifesini yerine getirdikten sonra her yerde hürmetle karşılanarak Tebriz'e döner. Uzun Hasan'dan izin isteyerek İstanbul'a döneceğini söyler. Kabulü üzerine de İstanbul'a hareket eder.
Ali Kuşçu ikinci ve son defa İstanbul'a gelişinde Fatih'e hediye olarak, daha önceden Farsça kaleme almış olduğu eseri daha da genişletip bazı notlar ilâve ederek Arapça 'ya çevirmiş ve Muhammediye adıyla sunmuştur. Bu eser Ayasofya Kütüphanesi'nde 3733 numarada kayıtlıdır.
Ali Kuşçu, Fatih'in 878 (1473)'de Uzun Hasan üzerine açtığı meşhur ve zaferle sona eren sefere bazı âlimlerle beraber davet edilmiştir. Yolda ve boş kaldığı zamanlarda ilmî sohbetlerde Fatih'in yanında bulunmuştur. Bu seferde Fatih'e ithaf olunmak üzere Arapça bir eser kaleme almış, bitimi tam Uzun Hasan'a zaferin kazanıldığı güne rastladığından Fethiye adını vermiştir. Ali Kuşçu'nun kendi el yazısı ile olan bu eseri Fâtih, Muhammediye adlı eserle birlikte ciltlenip kendi kütüphanesine koymuştur.
Fâtih, Uzun Hasan seferinden dönüşte Ali Kuşçu'yu gündeliği iki yüz akça ile Ayasofya Medresesi'ne müderris tayin etmiş ve Irak-ı Acem'den yanında getirdiği yakınlarının her birine de memuriyetler vermiştir. Ali Kuşçu'nun Ayasofya Medresesi'nde astronomi ve matematiğe ait dersleri İstanbul uleması arasında oldukça rağbet bulur.
A.A. Adıvar eserinde "Matematik ve astronomi bakımından Osmanlı Türklerinin oldukça parlak çağı, Fâtih zamanında Türkistan'dan İstanbul'a gelen Alaeddin Ali bin Muhammed Kuşçu (Ali Kuşçu) ile başlar" demektedir.
Ali Kuşçu'nun astronomi ve matematik üzerine yazmış olduğu eserleri medreselerde ders kitabı olarak da okutulmuştur. Yalnız astronomi ve matematik üzerine eser yazmakla kalmayan Ali Kuşçu, kelâm ve felsefe alanında da eserler vermiştir.
Ali Kuşçu bütün bu çalışmaları yanında şiirle de uğraşmıştır. Kendisinin Farsça yazdığı bir beyitti elimize geçmiştir. Bu beyitte zamanının şairleri gibi kendi sahasında bir incelik göstererek bir teşbih yapmıştır.
Ali Kuşçu 7 Şaban 879 (16 Aralık 1474) Cumartesi günü vefat etmiştir.
Ayvansaraylı Hüseyin Efendi eserinde : "Eyüp Sultan Türbesi hareminde gömülüdür. 1230-1235 senelerine gelinceye dek bâkî idi, sonra kayboldu" dediğine göre 1815-1819 senelerine gelinceye kadar kabri muhafaza olunmuş fakat daha sonra yerine bir başkası defnolmuştur. Buna göre kabri 173-177 senedir kayıp bulunmaktadır.
Bu yazı Yıldırım Beyazıt Üniversitesi dekanı Prof. Dr. Ahmet Kankal'ın Ali Kuşçu ile ilgili olarak yaptığı çalışmadan derlenmiştir.
