- Katılım
- 8 Kas 2019
- Mesajlar
- 311
- Tepkime puanı
- 79
- Puanları
- 28
29.10.2020 Tarihte Bugün- 29 Ekim;
| 1787 | Mozart'ın Don Giovanni operası ilk kez olarak Prag'da sahnelendi. | |
| 1859 | İspanya Fas'a savaş ilan etti. | |
| 1863 | Cenevre'de toplanan 16 ülke, Uluslararası Kızılhaç'ın kurulmasına karar verdi. | |
| 1901 | Amerika Birleşik Devletleri başkanı William McKinley'in suikastçısı Leon Czolgosz elektrikli sandalyede idam edildi. | |
| 1913 | Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti yıkıldı. | |
| 1914 | Amiral Souchon liderliğindeki Goeben (Yavuz), Breslau (Midilli) ve dokuz Osmanlı savaş gemisinden oluşan bir donanma Rus liman ve gemilerini bombalayarak Osmanlı'nın 1. Dünya Savaşı'na girmesine neden oldu. | |
| 1923 | Türkiye'de Cumhuriyet ilan edildi, Mustafa Kemal Atatürk ilk cumhurbaşkanı seçildi. | |
| 1924 | Milletler Cemiyeti Konseyinde, Türkiye-Irak sınırı, Musul'u Irak'ta bırakacak biçimde saptandı. | |
| 1927 | Irak'ta yapılan kazılarda, Ur kenti yakınlarında 5 bin yıl öncesine ait olduğu belirlenen bir molekül takımı bulundu. | |
| 1929 | New York Borsası çöktü; Amerika Birleşik Devletleri'nde ekonomik depresyonun başlangıcı. | |
| 1930 | Ankara'daki Cumhuriyet Bayramı törenlerine Yunanistan başbakanı Venizelos da katıldı. | |
| 1933 | Cumhurbaşkan Mustafa Kemal, Cumhuriyetin ilanının 10. Yılı sebebiyle nutkunu okudu. | |
| 1936 | Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında, Eribe Hanım paraşütüyle yere çakılarak öldü. Eribe Hanım tayyareci Vecihi'nin kızıydı. | |
| 1954 | Dr. Hikmet Kıvılcımlı Vatan Partisi'ni kurdu. | |
| 1956 | İsrail ordusu, Mısır sınırını geçerek Sina Yarımadasını işgal etti. | |
| 1960 | Cassius Clay (daha sonra Muhammet Ali) Louisville, Kentucky'de ilk profesyonel maçını kazandı. | |
| 1960 | Milli Birlik Komitesi'nin 147 öğretim üyesini görevden almasına tepkiler sürüyor. Ankara Üniversitesi rektörü Suut Kemal Yetkin istifa etti. | |
| 1961 | Suriye, Birleşik Arap Cumhuriyeti'nden ayrıldı. | |
| 1961 | İlk Türk yapımı otomobil Devrim, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'e armağan edildi. | |
| 1967 | Montreal'deki Expo 67 Dünya Fuarı kapandı. Fuarı 50 milyonun üzerinde insan ziyaret etmişti. | |
| 1969 | İki bilgisayar arasındaki ilk bağlantı gerçekleştirildi. Bu bağlantı İnternet'in öncüsü olan ARPANET üzerinden yapıldı. | |
| 1987 | Cumhuriyetin 64. yılında yerli yapım F-16 uçağı uçtu. | |
| 1992 | Türkiye ile Irak'ın kuzeyi arasında stratejik öneme sahip Sinhat Boğazı, TSK'nın eline geçti. Çatışmalarda 90 silahlı militan öldürüldü. | |
| 1992 | Kazakistan ve Türkmenistan, ilk büyükelçiliklerini Ankara'da açtılar. | |
| 1998 | THY'nin Adana-Ankara seferini yapan Boeing 737 tipi uçağı, 33 yolcu ve 6 kişilik mürettebatıyla kaçırıldı. Uçağı kaçıran Erdal Aksu, ölü ele geçirildi. Aksu'nun Diyarbakır'da 4 öğretmeni katletmekten aranan bir terörist olduğu belirlendi. | |
| 1998 | Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Özbekistan ve Türkiye, Hazar ve Orta Asya petrollerinin batı pazarlarına Bakü Tiflis Ceyhan Petrol Boru Hattı'yla ulaştırılmasına ilişkin Ankara Deklarasyonu'nu imzaladılar. | |
| 1998 | Amerikalı astronot John Glenn 36 yıl aradan sonra 77 yaşında, Discovery mekiğiyle yeniden uzaya gitti. | |
| 2006 | Nijerya'nın başkenti Abuja'da Boeing 737 tipi bir yolcu uçağı kalkıştan hemen sonra 104 yolcusuyla düştü: 6 kişi kurtuldu. |
Tarihte Bugün Doğanlar (29 Ekim);
| 1897 | Joseph Goebbels, Alman siyasetçi(ö.1 Mayıs 1945) | |
| 1899 | Akim Tamiroff, Rus asıllı sinema oyuncusu (ö. 1972) | |
| 1925 | Robert Hardy, İngiliz oyuncu | |
| 1944 | Mehmet Haberal, Tıp Profesörü, Başkent Üniversitesi Rektörü | |
| 1926 | Necmettin Erbakan, Türk siyasetçi, başbakan | |
| 1935 | Füruzan, Türk yazar | |
| 1938 | Ellen Johnson-Sirleaf, Liberya cumhurbaşkanı | |
| 1942 | Bob Ross, ABD'li ressam ve televizyoncu | |
| 1943 | Müjdat Gezen, Tiyatrocu | |
| 1947 | Richard Dreyfuss, ABD'li oyuncu | |
| 1948 | Kate Jackson, ABD'li oyuncu | |
| 1950 | Abdullah Gül, Türk siyasetçi. Türkiye'nin 11. cumhurbaşkanı. | |
| 1970 | Edwin van der Sar, Hollandalı futbolcu | |
| 1971 | Aistė Smilgevičiūtė, Litvanyalı şarkıcı | |
| 1971 | Winona Ryder, ABD'li oyuncu | |
| 1980 | Ben Foster, ABD'li aktör. | |
| 1983 | Malik Fathi, Alman futbolcu | |
| 1983 | Nurcan Taylan Türk kadın halterci | |
| 1990 | Vanessa Crone, Kanadalı buz patenci | |
| 1990 | Eric Saade, İsveçli pop şarkıcısı |
Tarihte Bugün Ölenler (29 Ekim);
| 1618 | Sir Walter Raleigh, İngiliz kaşif (idam edildi) (d. 1554) | |
| 1783 | Jean le Rond d'Alembert, Fransız matematikçi (d. 1717) | |
| 1829 | Maria Anna Mozart, Wolfgang Amadeus Mozart'ın ablası, piyanist (d. 1751) | |
| 1911 | Joseph Pulitzer, Macaristan doğumlu ABD'li gazeteci (d. 1847) | |
| 1932 | Joseph Babiński, Polonyalı nörolog (d. 1857) | |
| 1934 | Lou Tellegen, ABD'li sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1883) | |
| 1949 | İbrahim Alaettin Gövsa, Türk siyasetçi (d. 1889) | |
| 1950 | V. Gustav, İsveç kralı (d. 1858) | |
| 1981 | Rıza Kuas, DİSK'in kurucusu sendikacı ve siyasetçi (d. 1926) | |
| 1997 | Anton Szandor LaVey, Günümüz Satanizm'inin başbuğu. Şeytan Kilisesini kuran ilk insan. | |
| 1998 | Paul Misraki, İstanbul doğumlu Fransız film müzikleri bestecisi (d. 1908) | |
| 2004 | Ordal Demokan, Türk Bilim Adamı (d. 1946) |
Türkiye'de "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir." kuralını devlet yönetimine yerleştiren ve demokrasiyi taçlandıran Cumhuriyet'in ilanının üzerinden 97 yıl geçti.
Milli Mücadele'nin zaferle sonuçlanmasının ardından Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk, yeni Türk devletinin yüzünü çağdaşlaşma ve demokrasiye çevirdi.
Ankara'nın, Türkiye'nin hükümet merkezi olmasının ardından mevcut rejimin isminin de bütün açıklığıyla konulması, yeni devletin başkanının da seçilmesi gerekiyordu. O güne kadar devlet başkanlığı görevi, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı olarak Mustafa Kemal Paşa tarafından yürütülmüştü.
Bazı yabancı ülkeler de Lozan Antlaşması'nın onayı için Türkiye'deki yeni devlet rejiminin daha açık şekilde belirlenmesini istiyordu. Bu sıralarda İcra Vekilleri Heyeti'nin istifası ve Meclisin güvenini kazanacak bir kabine listesinin oluşturulamaması da bu soruna acil çözüm gerektirdi.
25 Ekim 1923'te ise hükümetin istifasıyla bir bunalım ortaya çıktı. Bu olay Atatürk'e, cumhuriyeti ilan etmek için beklediği fırsatı verdi. 28 Ekim 1923 akşamına kadar hükümetin kurulamaması üzerine Mustafa Kemal Paşa, Çankaya Köşkü'nde arkadaşlarına "Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz." diyerek fikrini açıkladı.
Atatürk o gece, İsmet İnönü ile 1921 Anayasası'nın bazı maddelerini değiştiren kanun tasarısını hazırladı.
"Türkiye Devleti bir cumhuriyettir"
AA Arşivi'ndeki bültene göre, Meclis, 29 Ekim 1923 Pazartesi saat 18.00'de İsmet İnönü başkanlığında toplandı. Anayasa Komisyonu tarafından sunulan ve anayasa değişikliğini içeren teklif acilen görüşülmesi için gündeme kaydedildi.
Görüşe sunulan tasarıda şu hükümler yer aldı:
"Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Ulusal işlerin fiili idarenin yönetim şekli halka dayanmaktadır. Türkiye Devleti bir cumhuriyettir.
Türkiye Devleti'nin dini İslam, resmi dili Türkçedir.
Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi tarafından yönetilir.
Türkiye Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı, Genel Kurulun toplantısında bir yasama dönemi süresi için kendi üyeleri arasında Millet Meclisi tarafından seçilir. Cumhurbaşkanı görevini halefi seçilene kadar sürdürür. Geçmiş başkan yeniden seçilebilir.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Türk Devleti'nin başıdır. Bu sıfatıyla gerekli gördüğü zaman, Büyük Millet Meclisi ve Bakanlar Kurulunun başkanlığını yapar.
Kurul Başkanı, Cumhurbaşkanı tarafından ve Meclis üyeleri arasından seçilir. Diğer bakanlar yine milletvekilleri arasında, Kurul Başkanı tarafından seçilir. Kurulun listesi Büyük Millet Meclisinin onayına, Cumhurbaşkanı tarafından sunulur."
Yaşasın Cumhuriyet" sesleri ve alkışlar...
Komisyon adına söz alan Yunus Nadi Bey, Mondros Mütarekesi'ne kadar yaşanan olayları hatırlatarak cumhuriyetin ilanının gerekliliğini dile getirdi. Daha sonra kürsüye çıkan Vasıf Bey, cumhuriyeti övdü.
Daha sonra Eyüp Sabri Hoca Efendi, gecikmeden cumhurbaşkanının seçimiyle devam edilmesini talep etti.
Konuşmaların ardından tasarı saat 20.30'da oturuma katılan 158 üyenin tamamının oyuyla kabul edildi. Cumhuriyetin ilanı "Yaşasın Cumhuriyet" sesleri ve alkışlarla karşılandı.
"Türkiye, dünya devletleri arasında tuttuğu yere layık olduğunu ispat edecektir"
Cumhuriyetin ilanından ardından cumhurbaşkanlığı seçimine geçildi. Yapılan gizli oylamada 158 milletvekilinin tamamının oyunu alan Gazi Mustafa Kemal, TBMM tarafından yeni Türk devletinin ilk cumhurbaşkanı seçildi.
Cumhurbaşkanı unvanıyla kürsüye çıkan Mustafa Kemal Paşa'nın Meclise hitabı TBMM kayıtlarında şöyle yer aldı:
"Efendiler; asırlardan beri Doğu'da haksızlığa ve zulme uğramış olan milletimiz, Türk milleti, gerçekte soydan sahip bulunduğu yüksek kabiliyetlerden yoksun zannediliyordu.
Son yıllarda milletimizin fiili olarak gösterdiği kabiliyet, istidat ve kavrayış kendi hakkında kötü düşünenlerin ne kadar gafil ve ne kadar gerçeği görmekten uzak, görünüşe aldanan insanlar olduğunu pek güzel ispat etti.
Milletimiz kendisinde var olan vasıfları ve değeri, hükümetin yeni adıyla medeniyet dünyasına çok daha kolaylıkla gösterebilecektir. Türkiye Cumhuriyeti, dünya devletleri arasında tuttuğu yere layık olduğunu eserleriyle ispat edecektir.
Arkadaşlar; bu yüksek rejimi yaratan Türk milletinin son dört yıl içinde kazandığı zafer, bundan sonra da birkaç misli olmak üzere kendini gösterecektir. Bendeniz, kazandığım bu güven ve itimada layık olmak için pek önemli gördüğüm bir noktadaki ihtiyacı arz etmek mecburiyetindeyim. O ihtiyaç, yüce heyetinizin şahsıma karşı gösterdiği sevgi, güven ve desteğin devamıdır. Ancak bu sayede ve Tanrı'nın yardımıyla, bana verdiğiniz ve vereceğiniz görevleri en iyi şekilde yapabileceğimi ümit ediyorum.
Daima sayın arkadaşlarımın ellerine çok samimi ve sıkı bir şekilde yapışarak, kendimi onların şahıslarından bir an bile uzak görmeyerek çalışacağım. Daima milletin sevgi ve güvenine dayanarak hep birlikte ileri gideceğiz. Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır."